System czasu pracy to zbiór norm określający wymiar i rozkład czasu pracy pracowników. Może obejmować ustalenia dotyczące rozpoczęcia i zakończenia pracy, przerw oraz dni wolnych. Istnieją różne systemy czasu pracy. Każdy z nich ma swoje własne reguły i zasady, które pomagają zapewnić efektywność i sprawiedliwość w miejscu pracy. Jednym z takich systemów jest równoważny system czasu pracy. Czym jest i co go wyróżnia? Dowiedz się z artykułu.
Systemy czasu pracy
Systemy czasu pracy, które mogą być stosowane przez pracodawców, jasno określa Kodeks Pracy. Znajdziemy w nim:
- podstawowy system czasu pracy,
- przerywany system czasu pracy,
- równoważny system czasu pracy,
- zadaniowy system czasu pracy,
- pracę w ruchu ciągłym.
Do najpopularniejszych systemów czasu pracy należy system podstawowy oraz równoważny. Dobowy wymiar czasu w systemie podstawowym wynosi 8 godzin pracy. Przeciętnie jest to 40 godzin pracy w 5-dniowym tygodniu pracy, w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym czterech miesięcy.
System równoważny w porównaniu do systemu podstawowego daje możliwość wydłużenia doby pracowniczej. Dzięki temu pracodawca ma większą swobodę w kierowaniu czasem pracy swoich pracowników.
Równoważny system czasu pracy
System równoważnego czasu pracy pozwala na wydłużenie dobowego czasu pracy do 12 godzin na dobę. Zdarzają się sytuacje, gdzie czas pracy można wydłużyć do 16, a nawet 24 godzin. To nie oznacza jednak, że pracownicy będą musieli więcej pracować. Przedłużenie można wykorzystać na rzecz skróconego lub wolnego dnia pracy w innym terminie. Okres rozliczeniowy w przypadku równoważnego systemu czasu pracy może zostać również wydłużony z 1 miesiąca do 4 lub nawet 12 miesięcy.
Istnieją jednak pewne warunki dotyczące wydłużenia dobowego czasu pracy. Do 16 godzin można wydłużyć czas pracy w przypadku pracowników, którzy pracują przy dozorze urządzeń. Do 24 godzin w przypadku kiedy do zadań określonych w umowie o pracę, należy pilnowanie mienia lub ochrona osób. W tej sytuacji okres rozliczeniowy nie może przekroczyć jednego miesiąca.
Równoważny system czasu pracy – przerwy
W równoważnym systemie czasu pracy, tak jak w podstawowym, przerwy przysługują pracownikom i są gwarantowane przepisami Kodeksu pracy.
Jeżeli dobowy wymiar czasu pracownika wynosi minimum 6 godzin, to pracownikowi należy się przerwa, trwająca co najmniej 15 minut. Powyżej 9 godzin pracy, pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy trwającej również co najmniej 15 minut. W przypadku pracy powyżej 16 godzin pracownikowi należy się kolejna, minimum 15 minutowa przerwa.
Wprowadzenie równoważnego systemu czasu pracy
Pracodawca może wprowadzić równoważny system czasu pracy w dowolnym terminie. Nie ma wymogu posiadania zgody pracowników. Informacja na temat wybranego systemu pracy powinna znaleźć się w regulaminie pracy bądź innych przepisach wewnętrzno-zakładowych. Wszelkie zmiany w przepisach zakładu pracy wchodzą w życie w terminie 14 dni od daty ogłoszenia ich pracownikom.
Informacja dotycząca systemu czasu pracy powinna być podana przed rozpoczęciem okresu rozliczeniowego. W przypadku równoważnego systemu czasu pracy powinna zawierać informacje o tym, ile osób będzie obejmował równoważny system czasu pracy, kiedy nastąpi przekroczenie dobowej normy czasu pracy oraz ile trwa dany okres rozliczeniowe.