Kobiety zatrudnione na umowę o pracę od wielu lat mogły liczyć na urlop macierzyński, rodzicielski czy wychowawczy, a w czasie jego trwania otrzymują zasiłek z ZUS. Przez długi czas podobnych uprawnień brakowało mężczyznom. Obecnie mężczyźni również mogą liczyć na różne przywileje związane z opieką nad dzieckiem. Między innymi mają prawo do urlopu ojcowskiego. Jak wygląda sprawa urlopu ojcowskiego w 2022 roku? Ile dni można wykorzystać i jakie dokumenty złożyć? Kto płaci za urlop ojcowski?

Urlop ojcowski a Kodeks pracy

Jaka jest definicja urlopu ojcowskiego? Czy jest tym samym co urlop okolicznościowy? Nie. Urlop ojcowski to uprawnienie rodzicielskie na gruncie prawa pracy. Jest on związany ze stosunkiem pracy oraz z posiadaniem i wychowaniem dziecka. Jest on uregulowany w Kodeksie pracy w art. 1823. Często jest mylony z urlopem okolicznościowym, ale ojciec dziecka, po jego narodzeniu może skorzystać zarówno z urlopu ojcowskiego jak i okolicznościowego.

Częstym pytaniem jest również, czy ojciec może z niego korzystać, jeśli matka nie pracuje i przebywa na urlopie macierzyńskim. Odpowiedź jest prosta: Tak. Ojciec może skorzystać z takiego uprawnienia niezależnie czy matka również opiekuje się w tej chwili dzieckiem.

Urlop ojcowski – komu przysługuje?

Przede wszystkim ojcu nowonarodzonego dziecka. Dotyczy to również ojców adopcyjnych. Nie można go przenieść na matkę, a jeżeli nie zostanie wykorzystany to po prostu przepada. Jak większość przywilejów, urlop ojcowski przysługuje osobom zatrudnionym na umowę o pracę oraz w przypadku mianowania, wyboru, powołania i spółdzielczej umowy o pracę. Taka osoba musi oczywiście opłacać składki na ubezpieczenie chorobowe. Ojciec nie musi być w związku małżeńskim z matką dziecka, jednak musi brać udział w jego wychowaniu. Jest to warunek konieczny. Uprawnienie nie przysługuje więc osobom, które zostały pozbawione praw rodzicielskich albo mieszkają daleko od dziecka i nie utrzymują z nim kontaktu.

Urlop ojcowski 2022 – ile dni?

Urlop ojcowski w 2022 roku przysługuje w takim samym wymiarze dni jak dotychczas, czyli według Kodeksu pracy – najdłużej dwa tygodnie. Należy wiedzieć, że nie jest to 14 dni roboczych, tylko 10. Obejmuje on także soboty i niedziele, dlatego najdłużej może trwać łącznie dwa tygodnie. Można go również podzielić na dwie części – każda po 7 dni.

Do kiedy trzeba wykorzystać urlop ojcowski?

Urlop ojcowski trzeba wykorzystać do:

  • do ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia (2 lata),
  • lub do upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia.

Wynagrodzenie za urlop ojcowski

Podczas urlopu ojcowskiego wynagrodzenie opłaca ZUS w postaci zasiłku. Ile on wynosi? 100% wysokości podstawy wymiary wynagrodzenia pracownika. Podstawa wymiaru zasiłku to średnia wynagrodzeń ojca z ostatnich 12 miesięcy. Jeżeli pracownik otrzymuje stałe zarobki, otrzyma 100% dotychczasowego wynagrodzenia.

Urlop ojcowski – wniosek

Pracownik musi złożyć wniosek wraz z niezbędnymi dokumentami w terminie minimum 7 dni przed planowanym dniem rozpoczęcia urlopu ojcowskiego. Jeżeli pracownik chce wziąć urlop 17 stycznia, musi złożyć wniosek do maksymalnie 10 stycznia.

Jakie dokumenty są potrzebne? Oprócz wniosku o urlop ojcowski, należy dołączyć również:

  • skrócony odpis aktu urodzenia dziecka lub jego zagraniczny odpowiednik (akceptuje się również kopie tych dokumentów),
  • kopię prawomocnego postanowienia sądu o przysposobieniu dziecka (w przypadku przysposobionego/adoptowanego dziecka),
  • oświadczenie pracownika zawierające informację o tym, czy korzystał z urlopu ojcowskiego albo jego części,
  • kopię prawomocnej decyzji o odroczeniu obowiązku szkolnego (tylko jeśli wniosek dotyczy dziecka, wobec którego podjęto taką decyzję).

Często pojawia się również pytanie czy pracodawca może odmówić udzielenia urlopu ojcowskiego. Według Kodeksu pracy – pracodawca jest obowiązany uwzględnić wniosek pracownika. Oczywiście dotyczy to sytuacji, kiedy wniosek złożony jest pisemnie i w odpowiednim terminie.