Osoby zatrudnione w ramach umowy o pracę mają prawo do określonych przerw w trakcie dnia pracy. Część z nich ma charakter całkowicie płatny, lecz istnieją również te bezpłatne. Przerwy ustalone są w przepisach kodeksowych (Ustawa z dnia 26.06.1974 r. – Kodeks pracy) oraz w przepisach z zakresu prawa pracy. Jakie przerwy wyróżniamy i jak wygląda ich wynagrodzenie?
Przerwa śniadaniowa i lunchowa
Najbardziej powszechną przerwą wykorzystywaną przez pracowników w pracy, jest przerwa śniadaniowa. Mają oni prawo do korzystania z niej, jeżeli wymiar czasu pracy wynosi minimum 6 godzin. Przerwa śniadaniowa trwa co najmniej 15 minut i wlicza się ją w czas pracy. Warto wiedzieć, że pracownicy młodociani mają możliwość korzystania z dłuższej przerwy – 30 minutowej, jeżeli wymiar czasu pracy to więcej niż 4,5 godziny.
Istnieje również możliwość przerwy lunchowej, ale nie jest już ona wliczona w czas pracy. Oznacza to, że jest bezpłatna. Przerwa ta nie może trwać dłużej niż 60 minut i należy podczas niej spożywać posiłek. Można ją również wykorzystać na załatwienie spraw osobistych.
Przerwa dla osób pracujących przy komputerach
Praca przy monitorach jest już standardem. Dla jednych może być idealną i wymarzoną formą pracy, lecz dla innych koszmarem z powodu bólu kręgosłupa czy problemów ze wzrokiem. Dlatego przerwa w takiej pracy jest jak najbardziej zrozumiała i potrzebna. Pracodawca ma obowiązek zapewnić co najmniej 5 minutową przerwę, po każdej przepracowanej godzinie. Przepis ten pochodzi z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowiskach wyposażonych w monitory ekranowe.
Przerwa dla osób niepełnosprawnych
Osoby niepełnosprawne mogą liczyć w pracy na dodatkową przerwę. Powinna być ona przeznaczona na gimnastykę usprawniająca lub po prostu na wypoczynek. Czas tej przerwy to 15 minut i jest wliczany do czasu pracy, czyli jest płatny.
Przerwa dla kobiet karmiących piersią
Kodeks pracy przewiduje przerwę dla pracownic karmiących dziecko piersią. Przerwy wyglądają następująco:
- dwie półgodzinne przerwy wliczane do czasu pracy – jeżeli czas pracy to minimum 6 godzin,
- dwie 45- minutowe przerwy, jeżeli czas pracy to również 6 godzin, ale pracownica karmi więcej niż jedno dziecko,
- od 30- minutowej do 45- minutowej przerwy w zależności od liczby karmionych dzieci – czas pracy to od 4 do 6 godzin.
Jeżeli pracownica pracuje krócej niż 4 godziny dziennie, to nie ma prawa do przerwy na karmienie piersią.
Przerwy dla kierowców
Zawód kierowcy jest specyficzny, dlatego kierowcy mają odrębnie uregulowane przerwy w pracy. Bezpieczeństwo w tej pracy to podstawa, więc poza przerwami śniadaniowymi, mają również przerwy na odpoczynek. Są one wliczone w czas pracy.
Zgodnie z ustawą o czasie pracy kierowcy konieczna jest przerwa po 6 godzinach pracy. Wynosi ona 30 lub 45 minut. Jeżeli kierowca wykorzystał omawianą wcześniej przerwę po 4,5 godzinach jazdy, nie przysługuje mu przerwa po 6 pierwszych godzinach pracy.
Przyjmuje się również, że dzienny czas prowadzenia pojazdów nie może przekroczyć 9 godzin. Istnieje jednak możliwość wydłużenia tego czasu maksymalnie do 10 godzin dwa razy w tygodniu.
Przerwy płatne – wynagrodzenie
Przerw w pracy nie zalicza się wprost do zwolnień od pracy czy okresów wykonywania pracy. Biorąc pod uwagę przywołane regulacje (zarówno z kodeksu pracy jak i innych rozporządzeń), przerw w pracy takich jak m.in. przerwa śniadaniowa, na karmienie dziecka piersią czy dla niepełnosprawnych nie zalicza się do zwolnień od pracy ani też do okresów. Należy je więc traktować jak okresy pracy i wypłacać wynagrodzenie tak, jakby pracownik w tym czasie po prostu wykonywał swoją pracę.