Od 1 stycznia 2026 roku polskie prawo pracy przechodzi prawdziwą rewolucję, która może znacząco odmienić sytuację zawodową niemal 2 milionów Polaków. To kompleksowa zmiana w definiowaniu stażu pracy, obejmująca nie tylko umowy o pracę, ale również działalność gospodarczą, umowy cywilnoprawne, a nawet pracę za granicą. Skutki tych przekształceń będą szerokie. Co zmienia nowa definicja stażu pracy? Jakie zmiany będą się w urlopach i świadczeniach pracowniczych? Przeczytaj artykuł i poznaj szczegółowe odpowiedzi.
Nowa definicja stażu pracy: co się zmienia?
Od początku 2026 roku staż pracy przestanie być zarezerwowany wyłącznie dla umów o pracę. Do jego obliczania wliczone zostaną również:
- okresy prowadzenia własnej działalności gospodarczej,
- okresy realizacji umów zlecenia,
- udokumentowana praca za granicą,
- praca wykonywana w spółdzielniach rolniczych oraz na rzecz innych podmiotów, jeśli odpowiednio to udokumentujemy.
Decyzja ta została podjęta w związku z doprowadzeniem do równości pracy niezależnie od wyboru umowy.
Reformy mogą objąć blisko 20% aktywnych obecnie zawodowo Polaków. Pracownicy zyskają przede wszystkim:
- przyspieszony dostęp do dłuższego urlopu wypoczynkowego,
- uprawnienia do wyższych odpraw oraz ewentualnych nagród jubileuszowych.
Wsteczna moc nowych przepisów
Nowelizacja Kodeksu pracy zakłada, że okresy zatrudnienia będą liczone wstecz, co oznacza, że wcześniej nie uwzględniane lata prowadzenia działalności lub pracy na umowach cywilnoprawnych będą teraz uznane jako pełne lata stażu. Co ważne: przysługujący urlop 26‑dniowy czy prawo do odpraw może być teraz osiągnięte znacznie szybciej.
Przepis o dłuższym urlopie wypoczynkowym niż 26 dni dotyczy pracowników z minimum 10-letnim ogólnym stażem pracy. W to oczywiście w dalszym ciągu wliczania jest proporcjonalnie nauka od szkoły średniej w górę.
Dzięki nowym regulacjom wiele osób stanie się uprawnionych do dodatkowych dni wypoczynkowych wcześniej, co wpływa także na wysokość odpraw i uprawnienia związane ze stażem.
Obowiązki pracodawców: co się zmienia po ich stronie?
Dla pracodawców reforma będzie oznaczać nowe wyzwania. Przygotowanie się do niej to:
- weryfikacja i gromadzenie dokumentów potwierdzających różne formy zatrudnienia,
- aktualizacja programów kadrowo‑płacowych,
- współpraca z ZUS w celu potwierdzania stażu pracy pracownika.
Dodatkowo od 2026 roku obowiązywać będą nowe ograniczenia – np. pracodawcy nie będą mogli pytać kandydatów o ich poprzednie wynagrodzenie. To dosyć duża zmiana, ponieważ wiele pracowników HR lub bezpośrednio pracodawców traktuje to pytanie dosyć poważnie.
Cel reform: wyrównanie szans i społeczna sprawiedliwość
Głównym celem nowelizacji jest usunięcie nierówności między pracownikami zatrudnionymi na umowach o pracę, a samozatrudnionymi czy wykonującymi pracę w innych formach.
Każda praca zasługuje na równość niezależnie od wybranej umowy, co znajduje odzwierciedlenie właśnie w tych przepisach.
Jak przygotować się już dziś?
Jeśli jesteś pracodawcą lub pracownikiem, to nie czekaj na ostatni dzień, gdy nowe regulacje wejdą w życie. Zacznij przygotowywania już dziś i trzymaj rękę na pulsie.
Dla pracowników oznacza to konieczność:
- gromadzenia dokumentacji dotyczącej okresów prowadzenia działalności, zleceń, pracy za granicą – szczególnie faktur, umów, zaświadczeń itp.,
- śledzenia informacji o urzędach, ZUS, by potwierdzić staż.
Dla pracodawców:
- aktualizacja programów kadrowych,
- wdrożenie procedur przyjmowania i weryfikacji takich dokumentów i dostosowanie polityki HR.
Podsumowanie
Rewolucyjna nowelizacja Kodeksu pracy, wchodząca w życie 1 stycznia 2026 roku, to krok w stronę równości i uznania różnych form pracy w Polsce. W ramach nowelizacji pojawią się przywileje takie jak: dłuższe urlopy, lepsze odprawy czy dodatki jubileuszowe. Dla pracodawców zmiany oznaczają nowe obowiązki – od dokumentacji po aktualizację systemów – zaś dla pracowników to zachęta do szczególnego zadbania o potwierdzenie swojej aktywności zawodowej. Reforma wpisuje się w trend sprawiedliwego traktowania wszystkich form zatrudnienia.
Przeczytaj także: Jak system eRCP odpowiada na potrzeby firm w 2025 r.?
Najczęściej zadawane pytania o zmiany w prawie pracy od 2026 roku:
1. Od kiedy obowiązują nowe przepisy o stażu pracy?
Od 1 stycznia 2026 roku.
2. Co będzie wliczane do stażu pracy?
Nie tylko umowy o pracę, ale też działalność gospodarcza, umowy zlecenia, praca za granicą oraz inne udokumentowane formy aktywności zawodowej.
3. Jak zmiany wpłyną na urlop wypoczynkowy?
Wiele osób szybciej uzyska prawo do 26 dni urlopu dzięki zaliczeniu wcześniejszych okresów pracy w innych formach.
4. Co zmienia się w prawie pracy dla pracodawców?
Pracodawcy muszą gromadzić i weryfikować dokumenty potwierdzające różne formy pracy, zaktualizować systemy kadrowe i dostosować procedury.
5. Czy pracodawca może pytać o moje poprzednie zarobki?
Od 2026 roku nie – takie pytania będą zakazane w procesie rekrutacji.
6. Jak pracownik powinien się przygotować do zmian?
Warto już teraz zbierać dokumenty, umowy, faktury i zaświadczenia z wcześniejszych lat, aby móc udowodnić staż pracy.
Źródła:
rmf24.pl
warszawawpigulce.pl
gov.pl