W Polsce, aby legalnie pracować, należy mieć umowę. Każdy pracownik w teorii ma wybór co do rodzaju dokumentu, jaki podpisuje. W praktyce wygląda to trochę inaczej. Jakie rodzaje umów są w Polsce? Czy pracodawca może nam narzucić typ umowy? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w tym artykule.
Umowa o pracę
Jest to dokument, który oświadcza stanowisko pracownika i pracodawcy. Umowa o pracę poświadcza wolę i zobowiązania dwóch stron. Pracownik podczas podpisania zobowiązuje się do przestrzegania regulaminu zakładu i wywiązywania się z zadań, natomiast pracodawca zobowiązuje się do wypłacania comiesięcznego wynagrodzenia. Umowa powinna być na piśmie, a jej kopia przekazana pracownikowi.
Pracownik, idąc do pracy, zazwyczaj już wcześniej wie jakie umowy oferuje firma. Pracodawca może nam narzucić rodzaj umowy, ale osoba zatrudniająca się, może odmówić. Niestety bardzo często kończy się to również odmową pracodawcy do dalszej rekrutacji.
Aby umowa była zgodna z prawem, musi posiadać:
- dane pracownika,
- dane zakładu pracy,
- dane pracodawcy,
- termin realizacji umowy,
- prawa i obowiązki obu stron,
- informacje o poufności,
- nazwę stanowiska,
- kwotę wynagrodzenia brutto,
- termin płatności,
- formę płatności,
- podpis obu stron,
- pieczątkę zakładu.
Pracodawca musi trzymać się również wymogów, jakie obowiązują w tego typu umowie. Pracownik w miesiącu nie może pracować dłużej niż 160 godzin. Każda dodatkowa godzina jest traktowana jako nadgodziny, które są dodatkowo płatne.
Umowa na okres próbny
Jest to jednorazowa umowa, która może być tylko raz podpisana u danego pracodawcy. Podpisać może ją jedynie osoba pełnoletnia. Jej okres wynosi maksymalnie 3 miesiące. W ramach umowy na okres próbny pracownikowi przysługuje urlop i państwowa opieka zdrowotna.
Urlop jest wyliczany na podstawie przysługujących dni w danym roku kalendarzowym.
U pracownika, który przepracował mniej niż 10 lat to:
- 1 miesiąc – 1.66 dnia,
- 3 miesiące – 4.98 dnia,
- 12 miesięcy – 20 dni.
U pracownika, który przepracował więcej niż 10 lat to:
- 1 miesiąc – 2.16,
- 3 miesiące – 6.50,
- 12 miesięcy – 26 dni.
Przy tej umowie czas na wypowiedzenie, to 2 tygodnie. Możliwe jest również zakończenie pracy poprzez nieprzedłużenie umowy.
Dzień próbny
Możliwy według prawa jest dzień próbny, natomiast musi być on objęty umową. W takiej sytuacji zawierana jest taka sama umowa jak w umowie na czas próbny. Dzieje się tak, ponieważ czas próbny ma jedynie nadany maksymalny czas, na jaki może być zawarty. Dlatego w domyśle minimalny czas to 1 dzień. Taka sama umowa może być również podczas tygodnia lub miesiąca próbnego.
Umowa na okres określony
Ten rodzaj umowy musi mieć podany konkretnie okres, na jaki zostanie zawarty. Taka umowa nie może być zawierana bez końca. Maksymalny czas to 33 miesiące i przez ten czas mogą być stworzone tylko 3 takie umowy. Zazwyczaj są zawierane na 6 miesięcy lub 12 miesięcy.
Po upływie tego czasu lub wykorzystaniu limitu umów, przysługuje umowa na czas nieokreślony.
Tutaj tak jak w umowie na czas próbny, przysługuje pracownikowi urlop i państwowa opieka zdrowotna.
Wypowiedzenie jej jest zależne od czasu pracy. Do 6 miesięcy są to 2 tygodnie, a od 6 miesięcy do 3 lat jest to 1 miesiąc.
Umowa na okres nieokreślony
Taka umowa jest jedną z lepszych, ponieważ pracownik posiada największą ochronę. Polega ona na tym, że nie posiada terminu, co oznacza, że może być zawarta nawet na okres 25 lat.
Ta umowa posiada wiele benefitów, które zawarte są w Kp. Dotyczy to m.in. ubezpieczeń:
- zdrowotnych,
- rentowych,
- emerytalnych,
- chorobowych.
Dodatkowo posiada takie przywileje jak:
- ochrona wynagrodzenia,
- ochrona czasu pracy,
- ochronę grup młodocianych i niepełnosprawnych,
- uprawnienia urlopowe.
Odejście z pracy jest możliwe przy złożeniu 3-miesięcznego wypowiedzenia, jeżeli czas pracy to więcej niż 3 lata.
Umowa na okres zastępczy
Ten rodzaj umowy jest wykorzystywany w momencie gdy pracodawca znajduję osobę na zastępstwo. Umowa ta powinna być taka sama jak umowa nieobecnego pracownika, z wyjątkiem czasu, na jaki jest zawierana. Taki dokument może być podpisany więcej niż 3 razy i na okres dłuższy niż 33 miesiące.
Umowa zlecenie
Taki typ umowy polega na nadaniu zlecenia pracy dla przyszłego pracownika. Pracodawca zlecający ją, ma obowiązek wpisania do dokumentu wszystkich zadań, które będą dotyczyć pracownika.
Jest to jedna z bardziej popularnych umów, głównie wśród młodzieży. Ponieważ jest ona zobowiązująca, ale krótkofalowo, a do tego osoby, które posiadają status studenta, zarabiają tzw. na rękę kwotę brutto.
Umowa zlecenie ma jeden duży minus, ponieważ nie posiada ona żadnych benefitów, a pracownik może zostać z dnia na dzień wyrzucony z pracy.
Nie ma limitu wymiaru godzin. Pracownik jeżeli wyrazi chęć, może pracować nawet 240 godzin miesięcznie. Podobnie jest w przypadku umowy B2B podpisywanej między firmą a pracownikiem z własną działalnością gospodarczą.